درمان جوش (آکنه) هورمونی صورت و بدن
جوشهای هورمونی همانگونه که از نامشان پیداست جوشهایی هستند که به دلیل نوسانات هورمونی ایجاد میشوند. با این که این جوشها با اختلالات هورمونی دوران بلوغ همراه هستند اما ممکن است افراد در هر سنی به این نوع جوشها مبتلا شوند. این نوع جوشها بیشتر در زنان دیده میشود. برخی عوامل ایجاد این جوشها عبارتند از عادت ماهیانه و یائسگی. تخمین زده میشود که ۵۰ درصد خانمهای ۲۰ تا ۲۹ ساله به این جوشها مبتلا میشوند. این جوشها در ۲۵ درصد خانمهای ۴۰ تا ۴۹ ساله نیز دیده میشود.
دلایل
جوشهای هورمونی به دلیل درون ریزها و هورمونهای مترشحه به دلایل زیر ایجاد میشوند:
- عادت ماهیانه
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- یائسگی
- افزایش سطح آندروژن
این تغییرات هورمونی به دلیل افزایش موارد زیر باعث تشدید جوشهای هورمونی میشوند:
- تورم و التهاب کلی پوست
- تولید چربی (سبوم) در منافذ پوستی
- انسداد سلولهای پوستی در فولیکولهای مو
- تکثیر باکتریهایی به نام پروپیونی باکتریوم که باعث ایجاد جوشهای هورمونی میشوند.
ویژگیهای جوشهای هورمونی
جوشهای هورمونی در دوران بلوغ، معمولاً در ناحیه T شامل پیشانی، بینی و چانه ایجاد میشوند. جوشهای هورمونی در بزرگسالی معمولاً در قسمت پایینی صورت یعنی در زیر گونهها و اطراف خط فک ایجاد میشوند. برای برخی بیماران، جوشهای هورمونی به شکل جوشهای سرسیاه، جوشهای سرسفید و کورکهای کوچک ایجاد میشوند که تاول زده و کیستی میشوند. کیستها در لایههای عمقی پوست ایجاد شده و به سطح پوست نمیآیند. این نوع جوشها معمولاً به لمس حساس هستند.
درمان جوش هورمونی
با این که جوشهای هورمونی خفیف هستند اما داروها و محصولات بدون نیاز به نسخه پزشک در درمان آنها مؤثر نیستند زیرا معمولاً این جوشهای هورمونی به شکل برآمدگیهای کیستی دیده میشوند. این برآمدگیها در لایههای عمقی زیر پوست ایجاد شده که داروهای موضعی به آنها نمیرسند.
داروهای خوراکی ضدبارداری
داروهای خوراکی ضدبارداری که حاوی اتینیلسترادیول هستند با یکی از داروهای زیر برای درمان جوشهای هورمونی به کار برده میشوند:
- دروسپیرنون
- نورژستیمیت
- نورتیندرون
مجموعه این مواد، هورمونهایی که باعث ایجاد جوشهای هورمونی میشوند را هدف قرار میدهند. این داروها در زمان اوج تولید هورمونها مانند زمان تخمک گذاری بسیار مؤثر عمل میکنند. اگر شما سابقه لخته شدن خون، فشار خون بالا یا سرطان سینه داشته باشید داروهای ضدبارداری خوراکی ممکن است برای شما مناسب نباشند. همچنین در صورتی که دخانیات استعمال میکنید نباید از این داروها استفاده کنید.
داروهای ضد آندروژن
داروهای ضد آندروژن باعث کاهش ترشح هورمون مردانه آندروژن میشوند. این هورمون هم در مردان و هم در زنان وجود دارد. تصور بر این است که ترشح بسیار زیاد آندروژن با اختلال در فولیکولهای مو که سلولهای پوست را تنظیم کرده و تولید چربی پوست را افزایش میدهند باعث ایجاد جوش میشود.
با این که اسپیرونولاکتون (آلداکتون) برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار میگیرد اما این دارو خاصیت ضد آندروژنی هم دارد؛ به عبارت دیگر، پس از مصرف این داروها از تولید آندروژن در بدن جلوگیری شده و سطح آندروژن بدن تنظیم میشود.
رتینوئیدها
اگر جوشهای هورمونی شما شدید نیست ممکن است با رتینوئیدهای موضعی درمان شوند. رتینوئیدها از ویتامین A مشتق شدهاند. بسیاری از کرمها، ژلها و لوسیونهای حاوی رتینوئید بدون نیاز به نسخه پزشک به فروش میرسند اما برای استفاده از فرمولهای قویتر باید تجویز پزشک وجود داشته باشد.
محصولات تجویزی غالباً مؤثرترین روش برای درمان دائمی پوست هستند. اگر شما از رتینوئیدهای موضعی استفاده میکنید، باید هر روز از کرمهای ضدآفتاب هم استفاده کنید. رتینوئیدها احتمال آفتابسوختگی را افزایش میدهند.
درمانهای طبیعی
در برخی موارد، داروهای گیاهی برای درمان جوشهای هورمونی خفیف مورد استفاده قرار میگیرند. درمانهای طبیعی معمولاً عوارض جانبی که داروهای تجویزی دارند را ندراند اما به آن حد هم مؤثر نیستند. در مورد میزان اثر محصولات طبیعی تحقیقاتی صورت نگرفته است و تا این زمان اثر این داروها اثبات نشده است. در مورد خطرات احتمالی مصرف این داروها با پزشک صحبت کرده و مطمئن شوید که این داروها با داروهای دیگری که مصرف میکنید تداخل دارویی ندارند.
آلفا هیدروکسی اسید
آلفا هیدروکسی اسیدها؛ اسیدهای گیاهی هستند که عمدتاً از مرکبات گرفته شدهاند. آلفا هیدروکسی اسیدها سلولهای مرده پوست را از داخل منافذ پوستی برمیدارند و باعث کاهش ایجاد جای جوش میشوند. آلفا هیدروکسی اسیدها در بسیاری از ماسکها و کرمهای بدون نیاز به نسخه پزشک وجود دارند.
همانند رتینوئیدها، آلفا هیدروکسی اسیدها هم احتمال آفتابسوختگی را افزایش میدهند. درصورتیکه از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید استفاده میکنید باید حتماً از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
چای سبز
چای سبز به عنوان یک ماده کاهشدهنده التهاب در بدن عمل میکند. به عنوان یک رویکرد کلی همراه با استفاده از محصولات مراقبت پوستی چند فنجان چای سبز در روز بنوشید. لوسیونها و ژلها حاوی حداقل ۲ درصد عصاره چای سبز میتوانند در درمان این نوع جوشها بسیار مؤثر باشند.
رژیم غذایی
ارتباط دقیق بین رژیم غذایی و ایجاد جوشهای هورمونی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. برخی از غذاها از ایجاد جوشهای چرکی جلوگیری میکنند به خصوص غذاهای ضدالتهابی. غذاهای گیاهی که آنتیاکسیدان بالایی دارند ممکن است در کاهش التهاب و بهبود پوست مؤثر باشند.
اسیدهای چرب امگا ۳ هم باعث کاهش التهابات پوستی میشوند. برخلاف باور عمومی مصرف هلههولهها باعث افزایش جوشهای هورمونی نمیشوند اما مصرف بیش از حد برخی غذاها باعث افزایش التهاب پوست میشود. شما باید مصرف غذاهای زیر را محدود کنید:
- شکر
- محصولات لبنی
- غلات تصفیهشده مانند نان سفید و ماکارونی
- گوشت قرمز
خود مراقبتی
توصیههای خود مراقبتی برای درمان جوشهای هورمونی مؤثر بوده و از تشدید شدن آنها پیشگیری میکند:
- شستن ملایم جوشها به طور روزانه میتواند کافی باشد. افراد نباید دو مرتبه در روز پوست خود را بشویند.
- استفاده از صابونها یا تمیزکنندههای ملایم با آب گرم نه آب داغ
- استفاده نکردن از مواد ساینده قوی
- اجتناب از لایهبرداری، دستکاری کردن یا خراشیدن جوشهای هورمونی – با این کار شدت جوشهای هورمونی افزایش یافته و باعث التهاب پوست میشود.
- افراد باید از آرایش کردن اجتناب کرده یا از وسایل آرایشی پایه آب که برچسب "غیر جوش زا" دارند استفاده شود.
درمان جای جوش
جای جوش مقاوم است و یک روش درمانی منحصربفرد و مؤثر برای آن وجود ندارد. روشهای مختلفی برای بهبود بافت پوست وجود دارد. پزشک ممکن است یک یا ترکیبی از این روشها را به کار ببندد.
- محصولات خانگی مراقبت از پوست: وجود جای جوش باعث تغییر رنگ پوست شده که با مواد سفیدکننده بدون نیاز به نسخه پزشک استفاده از کرمهای ضدآفتاب میتوان شدت این تغییر رنگ را کاهش داد.
- فیلرهای بافت نرم: تزریق کلاژن یا چربی در زیر پوست باعث پر شدن جای جوش یا کشیده شدن پوست میشود. با این کار ظاهر جای جوشها کمتر جلب توجه میکنند. نتایج حاصل از این روش درمانی موقتی است بنابراین برای حفظ نتایج شما باید تزریق ژل را تجدید کنید.
- لایهبرداری لیزری: این روش درمانی برای پوست با استفاده از لیزر انجام شده و به بهبود ظاهر پوست کمک میکند.
- روشهای دیگر مبتنی بر انجام عملهای جراحی: منابع نور پالسی و رادیوفرکانسی (آر اف) به کاهش ظاهر جای جوش کمک میکند بدون این که آسیبی به لایههای بیرونی پوست وارد کند. نتایج ظریف بوده و باید عملها تجدید شوند.
- درم ابریژن: این فرایند معمولاً برای جای جوشهای شدیدتر به کار برده میشوند. در این روش لایه رویی پوست با استفاده از یک برس چرخشی برداشته میشود. جای جوشهای سطحی به طور کامل برداشته میشوند و جای جوشهای عمیقتر پس از انجام این فرایند کمتر جلب توجه میکنند.
- لایهبرداری شیمیایی: در لایهبرداری شیمیایی از اسیدهای قوی برای برداشتن لایه رویی پوست و کاهش عمق جای جوشهای عمیقتر به کار برده میشود.
- میکرونیدلینگ و رولینگ: در میکرونیدلینگ از یک ابزار سوزنی شکل برای تحریک بافت زیرین پوست استفاده میشود. این روش در درمان جای جوشها مطمئن، ساده و مؤثر است. نتایج ظریف بوده و شما باید درمان را تجدید کنید.
- تزریق بوتاکس: در برخی موارد پوست اطراف جای جوش چروک میشود. با استفاده از تزریق سم بوتالینیوم (بوتاکس) میتوان به بهبود ظاهر پوست کمک کرد. شما باید در دورههای زمانی مشخص تزریق را تجدید کنید.
- عمل جراحی: پزشک با استفاده از یک عمل جزئی به نام پانچ برش، جای جوش را شکافته و زخمها را ترمیم کرده و به وسیله بخیه یا پیوند پوست میبندد. پزشک در روشی دیگر که به سابسیژن معروف است سوزنی را در زیر پوست قرار میدهد تا فیبرهای زیر جای جوش شل شوند و ظاهران بهبود یابد.