ریزش موی سکهای، طاسی سکهای (آلوپسی آره آتا) : علت و درمان آن
آلوپسی به معنای ریزش مو یا کچلی است. آلوپسی میتواند علل مختلفی داشته باشد و نوع ریزش مو در هر یک از این موارد دارای الگوی خاصی مانند الگوی سکه ای است. در برخی از موارد موهای سر کاملاً ریزش میکنند و فرد به طور کامل طاس میشود. در بسیاری از موارد بعد از گذشت چندین ماه، موها مجدداً رشد میکنند. در برخی از موارد نیز، ریزش مو دائمی است. در برخی از موارد با انجام درمانهایی برای تقویت موها میتوان موجب رشد مجدد مو شد.
علل ریزش موی سکهای
پزشکان معتقدند که ریزش موی سکه ای یک بیماری خود ایمنی است. بیماری خود ایمنی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی خود بدن به سلولهای سالم بدن حمله میکند. سیستم ایمنی بدن، گلبولهای سفید و آنتیبادیهایی تولید میکند که به وسیله آن، عناصر بیگانه و مضر مانند باکتریها و ویروسها را از بین ببرد. در بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه، اعضای سالم بدن را با عناصر بیگانه اشتباه میگیرد. در افراد مبتلا به آلوپسی (ریزش موی سکه ای)، تعداد زیادی از گلبولهای سفید در اطراف ریشهی موها جمع شدهاند. این موضوع منجر به التهاب خفیفی میشود که ریشهی مو را ضعیف کرده و باعث افتادن موها و بروز نواحی طاس در سر (یا بدن) میشود. علت آنکه چرا تنها نواحی خاصی از سر دچار این عارضه میشوند، معلوم نیست. فولیکولهای مو در این بیماری از بین نمیرود بلکه ضعیف میشوند و در واقع به طور بالقوه این قابلیت را دارند که مجدداً ساقهی مو را در خود رشد دهند و این به شرطی است که واکنشهای سیستم ایمنی بدن به حالت عادی بازگردد. علت اصلی بروز بیماری کچلی سکه ای و دیگر بیماریهای خود ایمنی مشخص نیست. به نظر میرسد عاملی موجب تحریک سیستم ایمنی بدن میشود و سیستم ایمنی شروع به حمله به یکی یا تعداد بیشتری از بافتهای بدن میکند. عوامل تحریککنندهی احتمالی میتوانند شامل ویروس، عفونت، برخی داروها و دیگر عوامل محیطی باشند. عوامل ژنتیکی نیز بر ابتلا به بیماریهای خود ایمنی مؤثر هستند و میتوانند باعث شوند که فرد، بیش از دیگران مستعد ابتلا به نوعی بیماری خود ایمنی خاص باشد. در حدود یکپنجم از افراد مبتلا به آلوپسی، در خانواده و نزدیکان خود فردی مبتلا به این بیماری را دارند.
علائم
معمولاً الگوی طاسی سکه ای به صورت یک یا دو لکهی طاسی بر روی سر است. این طاسیهای ناحیهای معمولاً به حالتی مدور و به اندازهی یک سکهی بزرگ هستند. این نقاط طاسی معمولاً به سرعت شکل میگیرند. یکی از افراد نزدیک یا آرایشگر شما معمولاً اولین کسی است که متوجه شکلگیری طاسی سکهای شما میشود. سایر نواحی سر معمولاً ظاهری کاملاً عادی و طبیعی دارد و هیچ جای زخم یا نشانه خاص دیگری ندارد. در نقاطی که دچار ریزش مو و طاسی شدهاند، در موارد خاصی، قرمزی، خارش، پوسته شدن و سوختگی خفیف وجود دارد. زمانی که نقاط طاسی ناحیه یا برای اولین بار شکل میگیرند، به سختی میتوان حدس زد که ناحیهی طاسی چگونه گسترش پیدا میکند. در اغلب موارد طاسی ناحیه به صورتهای زیر گسترش مییابد:
- در بسیاری موارد، با گذشت چند ماه در نواحی که دچار ریزش مو سکهای شدهاند، مجدداً مو رویش میکند. زمانی که مجدداً رشد میکند ممکن است رنگ طبیعی خود را نداشته باشد و در ابتدا سفید یا خاکستری باشد. رنگ طبیعی موها معمولاً بعد از چندین ماه به حالت عادی بازمیگردد.
- کاهش بعد از ایجاد اولین ناحیهی طاسی، یکی یا تعداد بیشتری نقاط طاسی طی چند هفتهی بعدی ایجاد میشوند. گاهی اوقات موهای اولین ناحیهای که دچار ریزش مو، شروع به رشد مجدد مو میکند در حالی که موهای سایر نواحی در حال ریزش است. ممکن است این طور به نظر برسد که نقاط طاسی کوچکی دورتادور سر در حال چرخش هستند و نواحی مختلف سر به نوبت دچار ریزش مو سکهای میشوند.
- گاهی چند ناحیه طاسی سکهای به هم شکل میگیرند و با گسترش آنها، با یکدیگر ادغام شده و یک ناحیه طاسی بزرگ را تشکیل میدهند.
- در برخی از موارد ممکن است موهای بدن، ابرو و مژهها دچار ریزش موی سکهای شوند.
- برخی افراد دچار ریزش موی سکهای در نواحی بسیار بزرگ میشوند و حتی در تعدادی از بیماران، موهای سر به طور کامل ریزش میکند و کچلی کامل رخ میدهد که به آن آلوپسی توتالیس (آلوپسی کامل) گفته میشود.
- در تعداد کمی از بیماران، موهای سر، بدن، ریش، ابرو و مژهها همگی باهم دچار ریزش میشود که به این حالت آلوپسی یونیورسالیس گفته میشود.
- در یکدهم از بیماران، ناخنها نیز دچار تغییر شده و سطح آنها حالت فرورفته و برجسته پیدا میکند.
تشخیص
تشخیص نوع بیماری و علت ریز مو معمولاً بر اساس الگوی ریزش مو و نواحی طاس شده از سر است. اگر پزشک در مورد علت اصلی ریزش موی شما تردید داشته باشد، ممکن است انجام آزمایش خون یا نمونهبرداری از پوستههای نواحی طاس شده، تجویز شود. در برخی موارد قسمتی از پوست زندهی سر نمونهبرداری میشود و این نمونه در زیر میکروسکوپ بررسی میشود. در موارد خاصی ممکن است برای بررسی ابتلای شما به بیماریهای خود ایمنی، تستهای دیگری بر روی شما انجام شود. برای مثال، اگر علائم خاص دیگری به جز ریش مو داشته باشید، ممکن است لازم باشد برای شمارش گلبولهای قرمز خون و چگونگی عملکرد تیروئید، آزمایش خون بدهید.
روشهای درمان ریزش موی سکهای
تمامی افراد مبتلا به کچلی سکه ای (ریزش موی سکه ای) نیاز به درمان ندارند و بسیاری از بیمارانی که دچار نوع خفیف این بیماری شده و ریزش موی محدود دارند، بعد از مدتی متوجه میشوند که به طور خود به خودی موهای آنها شروع به رشد مجدد میکنند. برای بیمارانی که نیاز به درمان دارند، روشهای درمانی مختلفی وجود دارد:
دارودرمانی
- کورتیکاستروئیدها: کورتیکاستروئیدها که اغلب با نام استروئید شناخته میشوند، داروهای ضدالتهابی هستند که برای درمان طاسی سکه ای به کار میروند. این داروها را میتوان به صورت تزریقی، موضعی (کرم، لوسیون و پماد) و یا خوراکی (قرص) تجویز کرد.
- ماینوکسیدیل موضعی: این دارو را به صورت غیر تجویزی نیز میتوان از داروخانه تهیه کرد. ماینوکسیدیل با افزایش طول دورهی رشد فولیکولهای مو موجب میشود که فولیکولهای بیشتری به طور همزمان در فاز رشد قرار داشته باشند و موها رشد بیشتری کنند.
- ایمونوتراپی موضعی: ایمونوتراپی موضعی احتمالاً مؤثرترین روش درمانی برای بیماران مبتلا به ریزش موی سکهای شدید است. در این روش، مادهای در ناحیه مبتلا به طاسی اعمال میشود که موجب بروز واکنش آلرژیک میشود. خارش، تحریک پوستی و پوستهپوسته شدن سر بر اثر واکنش آلرژیک معمولاً با رشد موهای جدید همراه است. دلیل اصلی این موضوع همچنان ناشناخته است.
مزوتراپی
مزوتراپی روشی غیرجراحی است که در آن یک سری تزریقات میکرو در زیر لایه اپیدرم پوست و در ناحیه موردنظر از سر، انجام میشود. در این روش ناحیه مزودرم از پوست تحت درمان قرار میگیرد که در نتیجهی آن بسیاری از علائم بیماری کچلی سکه ای و عوارض ناشی از آن از بین میروند. ماده تزریق شده در سر میتواند ترکیبی از بسیاری مواد معدنی مختلف، ویتامین، آمینواسیدها، نوکلئیک اسیدها و آنزیمهای مشترک باشد. انتخاب نوع ترکیب تزریق شده به شرایط و نیازهای هر بیمار بستگی دارد.
پی آر پی
پی آر پی تراپی روشی غیر جراحی، ایمن و ساده برای بازیابی موهای ریخته شده از سر و تقویت موها است که نتایجی کاملاً طبیعی ایجاد میکند. در این روش، مقداری از خون خود بیمار گرفته میشود و سپس پلاسمای غنی از پلاکت از خون جدا شده و با سوزنهای باریکی در نواحی مورد نظر از سر تزریق میشود.
میکرونیدلینگ
روش میکرونیدلینگ موجب تحریک فرآیند ترمیم زخم در بدن میشوند. نتایج تحقیقات انجام شده نشان دادهاند که روند ترمیم زخم در بدن موجب تولید پروتئینهایی میشود که مسئول رشد فولیکولهای جدید مو هستند. میکرونیدلینگ همچنین موجب افزایش گردش خون و در نتیجه رسیدن موارد غذایی بیشتر به فولیکولهای مو و رشد موهای جدید میشود.
کاشت مو
در اغلب موارد، ریزش موی سکهای به گونهای است که موهای قسمت بالای سر ریزش میکنند. کاشت موی طبیعی یا جراحی پیوند مو روشی است که با کمک آن میتوانید ریزش موی ناحیه تاج سر را تا حدود زیادی جبران کنید. طی این جراحی، جراح یک برش کوچک از پوست پشت سر (که دارای موهای مقاوم است) را برش میزند. فولیکولهای مو از پوست برش زده شده جدا میشوند و سپس تک به تک در ناحیهای که دچار طاسی شده است، کاشته میشوند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل و بعد از انجام جراحی، از داروهای ریزش مو استفاده کنید تا نتایج جراحی شما بهبود پیدا کنند. معایب جراحیهای پیوند مو، گران بودن و تا حدودی دردناک بودن آن است. عوارض جانبی احتمالی این جراحی شامل عفونت و به جا ماندن جای زخم جراحی میشود.