درمان گوشت اضافه و پوست کلوییدی
زمانی که پوست آسیب می‌بیند، بافتی فیبروزی به نام اسکار زخم در محل آسیب پوستی تشکیل می‌شود تا جای زخم را ترمیم کند. در برخی از موارد، این بافت بیش‌ازحد رشد می‌کند و توده‌هایی نرم یا سخت به نام کلویید ایجاد می‌کند. کلوئیدها می‌توانند از اندازه‌ی زخم اولیه بسیار بزرگ‌تر باشند. کلوئیدها اغلب در نواحی قفسه سینه، شانه‌ها، لاله گوش و گونه شکل می‌گیرند. اما به طور کلی کلوئید ممکن است در هر قسمتی از بدن ایجاد شود. هرچند گوشت اضافه یا کلوئید هیچ ضرری برای سلامتی ندارد اما از لحاظ زیبایی، ظاهری ناخوشایند دارد که موجب نگرانی بیماران می‌شود.
علائم
کلوئیدها یا گوشت اضافه بر اثر رشد بیش‌ازحد بافت در جای زخم ایجاد می‌شوند. علائم گفته شده در زیر همگی در محل زخم و آسیب قبلی روی پوست ایجاد می‌شوند:
- ناحیه از پوست که حالت برافروخته، رنگ صورتی یا قرمز دارد.
- وجود ناحیه‌ای با پوست رگه‌ای یا کشیده که معمولاً کمی برجسته است.
- رشد بافت در جای زخم که این بافت به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شود.
- پوسته‌شدن و خارش پوست.
جای زخم‌های کلوئیدی معمولاً از جای زخم اصلی و اولیه بزرگ‌تر هستند. بزرگ شدن کامل جای زخم کلوئید ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. هرچند کلوئیدها معمولاً خارش دارند، اما هیچ ضرری برای سلامتی فرد ندارند. ممکن است کشیدن لباس زوی بافت کلوئید یا هر سایش دیگری موجب حساسیت، ناراحتی و خارش آن شود. در موارد بسیار نادری، جای زخم‌های کلوئیدی در نواحی چشمگیری از بدن ایجاد می‌شوند و در این موارد، بافت سخت و محکم کلوئیدی ممکن است در حرکات بدن بیمار مشکل ایجاد کند.
علل
اغلب زخم‌ها و آسیب‌های پوستی می‌توانند منجر به تشکیل کلوئید شوند:
- جای آکنه و جوش
- سوختگی
- جای آبله‌مرغان
- سوراخ کردن گوش
- خراش
- جای برش جراحی
- جای واکسیناسیون
بر اساس نتایج یک تحقیق، در حدود ۱۰ درصد از افراد، داشتن جای زخم کلوئیدی را تجربه می‌کنند. مردان و زنان به یک اندازه مستعد داشتن جای زخم کلوئیدی هستند. افرادی با رنگ پوست تیره‌تر بیشتر مستعد داشتن بافت کلوئیدی هستند.
سایر عواملی که احتمال داشتن جای زخم کلوئیدی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- داشتن نژاد آسیایی
- داشتن نژاد لاتین
- باردار بودن
- داشتن سن کمتر از ۳۰ سال
کلوئیدها می‌توانند به عوامل ژنتیکی مربوط باشند بنابراین اگر یکی از والدین شما به این مشکل دچار است، احتمال آن وجود دارد که شما نیز به آن مبتلا شوید. بر اساس نتایج یک مطالعه، ژنی به نام AHNAK می‌تواند در ابتلا به این بیماری مؤثر باشد. محققان متوجه شدند که افرادی که دارای ژن AHNAK هستند بیشتر از سایر افراد مستعد تشکیل جای زخم کلوئیدی هستند.
تشخیص
متخصص پوست می‌تواند با نگاه کردن به ظاهر پوست، کلوئید را تشخیص دهد. اگر ظاهر کلوئید مشابه با یک توده‌ی مشکوک باشد، متخصص پوست از آن نمونه‌گیری می‌کند تا این نمونه را در زیر میکروسکوپ بررسی کند. برای نمونه‌برداری کافیست به مطب پزشک مراجعه کنید. نمونه‌برداری به راحتی و بسیار سریع توسط خود پزشک انجام می‌شود.
روش‌های درمانی
تزریق کورتیکاستروئید و داروهای دیگر
تزریق دارو در بافت کلوئید در اغلب موارد، بخشی از برنامه‌ی درمانی است. داروهای تزریق شده در بافت کلوئید به از بین رفتن و جذب شدن این بافت کمک می‌کنند. معمولاً بیماران هر ۳ یا ۴ هفته یکبار تزریق در زخم کلوئیدی را انجام می‌دهند و این کار را برای یک دوره زمانی مشخص باید ادامه دهند. اولین تزریق موجب بهبودی علائم بیمار شده و بافت کلوئید را نرم‌تر می‌کند. بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از زخم‌های کلوئیدی بعد از انجام تزریق به تدریج کوچک می‌شوند. البته بسیاری از کلوئیدها بعد از گذشت ۵ سال دوباره شروع به رشد می‌کنند. برای بهبود نتایج این روش، متخصصین پوست معمولاً این روش درمانی را با یکی دیگر از روش‌های درمانی ترکیب می‌کنند.
لیزردرمانی
لیزرتراپی می‌تواند میزان برجستگی بافت کلوئیدی را کم کند و رنگ کلوئید را نیز محو کند. از این روش معمولاً همراه با روش درمانی دیگری مانند اعمال فشار به جای زخم یا تزریق کورتیکاستروئید، استفاده می‌شود.
برداشتن کلوئید با جراحی
در این روش، بافت کلوئید با جراح بریده شده و برداشته می‌شود برای کاهش خطر بازگشت کلوئید بعد از جراحی، پزشکان از سایر روش‌های درمان کلوئید بهره می‌برند. تزریق کورتیکاستروئید در جای زخم و انجام کرایوتراپی، احتمال بازگشت کلوئید را کاهش می‌دهد. اگر کلوئید روی لاله‌ی گوش باشد، استفاده از گوشواره‌های فشاری تجویز می‌شود که با اعمال فشار به جای زخم از تشکیل مجدد بافت کلوئیدی جلوگیری می‌کند. دریافت پرتودرمانی بعد از جراحی نیز در کاهش احتمال بازگشت کلوئید، مؤثر است.
گوشواره‌های فشاری، بانداژ یا لباس کشی (گن)
از این محصولات اغلب بعد از جراحی بافت کلوئیدی استفاده می‌شود. قرار دادن فشار روی زخم کلوئیدی باعث کاهش جریان خون می‌شود که این موضوع از بازگشت کلوئید جلوگیری می‌کند. بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد از افرادی که طبق دستور پزشک از این روش بعد از جراحی کلوئید استفاده کرده‌اند توانسته‌اند از بازگشت کلوئید جلوگیری کنند. گوشواره‌های فشاری یکی از راحت‌ترین وسایل مورداستفاده است که بعد از جراحی لاله‌ی گوش تجویز می‌شود.
ورقه و ژلهای سیلیکونی
از ورقه‌ها و ژلهای سیلیکونی همراه با اعمال فشار استفاده می‌شود تا از بازگشت بافت کلوئیدی جلوگیری شود. گاهی اوقات از سیلیکون به تنهایی برای صاف کردن یک کلوئید استفاده می‌شود. در یک تحقیق، ۳۴ درصد از زخم‌های برجسته بعد از ۶ ماه استفاده روزانه از ژل سیلیکونی، تا حدودی صاف شده بودند.
کرایوتراپی
در این روش، بافت کلوئیدی از درون فریز می‌شود و پوست زیرین کلوئید سالم باقی می‌ماند. از روش کرایوتراپی برای کاهش میزان سختی و تراکم کلوئید و کم کردن سایز آن استفاده می‌شود. کرایوتراپی بهترین اثر را بر روی بافت‌های کلوئیدی کوچک دارد. انجام چند جلسه کرایوتراپی قبل (یا بعد از) تزریق کورتیکاستروئید، می‌تواند سایز کلوئید را کاهش دهد و تأثیرات تزریق دارو را بیشتر کند. پزشکان دریافته‌اند که انجام بیش از سه جلسه کرایوتراپی، بهترین نتایج درمانی را به دنبال دارد.
پرتودرمانی
انجام پرتودرمانی بعد از جراحی برداشتن گوشت اضافه یا کلوئید، می‌تواند از بازگشت مجدد کلوئید جلوگیری کند. بیماران ممکن است پرتودرمانی را بلافاصله پس از جراحی، روز بعد از آن یا هفته‌ی بعد از آن شروع کنند. روش پرتودرمانی ممکن است به طور مستقل و با هدف کاهش اندازه‌ی کلوئید انجام شود. اما در هر حال، پرتودرمانی بعد از جراحی کلوئید، نتایج مطلوب‌تری به دنبال دارد.
بستن کلوئید با نخ
ممکن است پزشک پیشنهاد دهد که یک نخ بخیه به دور بافت کلوئیدی (گوشت اضافه) محکم بسته شود. نخ جراحی به تدریج کلوئید را برش می‌دهد و در بافت آن پیشروی می‌کند تا اینکه بافت کلوئیدی نهایتاً جدا شده و می‌افتد. ممکن است لازم باشد که شما هر دو یا سه هفته یکبار به پزشک مراجعه کنید تا یک نخ جراحی جدید دور کلوئید بسته شود.
نتایج درمان
انجام درمان‌های گفته شده می‌تواند اندازه بافت کلوئیدی را کاهش دهد و علائمی مانند درد و خارش را بهبود دهد. در برخی از موارد، انجام درمان به طور موفقیت‌آمیزی موجب از بین رفتن کامل بافت کلوئیدی می‌شود. حتی بعد از یک درمان موفقیت‌آمیز نیز ممکن است بافت کلوئیدی مجدداً تشکیل شود. پیگیری دستورالعمل‌های پزشک به شما کمک می‌کند که احتمال بازگشت کلوئید را تا جای ممکن کاهش دهید و بهترین نتایج ممکن را از درمان خود بگیرید.
پیشگیری از تشکیل گوشت اضافه و بافت کلوئیدی
در صورتی که آسیبی به پوستان وارد شد، ممکن است به موارد زیر احتیاج داشته باشید پس بهتر است این موارد را تهیه کرده و در دسترس داشته باشید:
- گاز استریل وازلینه
- پانسمان زخم هیدروژل
- ورقه یا ژل سیلیکونی
- کرم ضدآفتاب با SPF بالای ۳۰، حفاظت طیف گسترده و ضدآب
همچنین لازم است برخی اقدامات مراقبتی از زخم را انجام دهید:
- محل آسیب دیده را فوراً با آب و صابون بشویید. تمیز نگه داشتن زخم به کاهش احتمال تشکیل بافت کلوئیدی کمک می‌کند. برای تمیز کردن زخم از استفاده از موادی مثل هیدروژن پروکساید، الکل یا بتادین خودداری کنید. این مواد می‌توانند بیش‌ازحد زخم را خشک کنند. آب شیر و صابون یا محلول سالین، بدون خشک کردن زخم، آن را ضدعفونی می‌کند.
- زخم خود را با گاز استریل وازلینی، بانداژ کنید.
- تا زمان بهبودی کامل زخم، هر روز آن را با ملایمت تمیز کنید. از ساییدن زخم با دست یا هر جسم دیگری خودداری کنید.
- پوست زخم شده زا در برابر نور آفتاب محافظت کنید. مطالعات نشان داده‌اند که اشعه فرابنفش خورشید موجب افزایش احتمال تشکیل بافت کلوئیدی و تیره شدن جای زخم می‌شود. شما می‌توانید با پوشاندن زخم خود با لباس یا بانداژ، از بروز این عوارض جلوگیری کنید.
