ترمیم و از بین بردن جای اسکار زخم و بخیه
زمانی که یک زخم بهبود می‌یابد ممکن است تبدیل به اسکار شود. جای زخم روی صورت به اشکال مختلفی ایجاد شده و ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی، آکنه، سوختگی یا انجام عمل‌های جراحی ایجاد شده باشد. از آنجا که صورت شما همیشه در معرض محیط باز قرار دارد، جای زخم روی آن نیز دیرتر از بقیه قسمت‌های بدن بهبود می‌یابد. در حالی که در دوره بهبودی زخم‌ها، شما می‌توانید قسمت‌های دیگر بدن را پوشانده یا در برابر عوامل محیطی از آنها محافظت کنید، اما صورت شما در بیشتر ساعات روز در معرض این مؤلفه‌های محیطی قرار دارد. محافظت کامل از زخم‌های ایجاد شده روی صورت در دوره بهبودی امکان‌پذیر نیست اما خبر خوب این که اگر شما تمایل به از بین بردن جای زخم‌های روی صورت خود دارید، روش‌های زیادی نظیر تزریق ژل و تزریق چربی، رادیو فرکانسی (آر اف)، میکرونیدلینگ و تکنیک‌های دیگر برای انجام این کار وجود دارد.
اسکار یا جای زخم چیست؟
ایجاد جای زخم یا اسکار بخشی از فرایند طبیعی بهبودی و التیام زخم‌های ناشی از پارگی یا خراشیدگی روی پوست است. در صورتی که زخم‌ها جزئی و سطحی باشند غالباً بدون باقی ماندن علائم آسیب‌دیدگی بهبود می‌یابند، زخم‌های روی لایه پوست باعث ایجاد اسکار یا جای زخم می‌شوند و هرچه زخم شدیدتر باشد، جای زخم ناشی از آن هم شدیدتر می‌شود. برخی جای زخم‌ها فقط به مدت کوتاهی باقی می‌مانند در حالی که برخی دیگر برای همیشه روی پوست شما باقی می‌مانند. برخی دیگر از انواع اسکارها عبارتند از جای جوش و جای علائم کشش پوست.
انواع جای زخم
اسکارهای کلوئید
این اسکارها نتیجه یک فرایند تهاجمی بهبودی زخم‌ها هستند. این جای زخم‌ها بیش از خود زخم گسترش می‌یابند. به مرور زمان، اسکارهای کلوئید مانع حرکت می‌شوند. شما می‌توانید با استفاده از فشار یا ژل‌های سیلیکونی از شکل‌گیری این نوع اسکارها پس از آسیب‌دیدگی پیشگیری کنید. اسکارهای کلوئیدی در بین افرادی که پوست تیره دارند شیوع بیشتری دارد.
جای زخم انقباضی
اگر پوست شما دچار سوختگی شده باشد، ممکن است اسکارهای انقباضی روی آن ایجاد شود. این اسکارها پوست را کشیده و در توانایی‌های حرکتی آن اختلال ایجاد می‌کنند. اسکارهای انقباضی ممکن است عمیق‌تر شده و بر عضلات و عصب‌ها نیز اثر بگذارند.
اسکارهای هایپرتروفیک
این جای رخم های برآمده و قرمز مشابه اسکارهای کلوئیدی هستند اما بیش از مرزهای زخم پیش نمی‌روند. درمان این جای رخم ها شامل تزریق استروئیدها برای کاهش التهاب یا ورق‌های سیلیکونی می‌شود که می‌توانند جای زخم را مسطح کنند.
جای جوش
اگر شما به آکنه‌های شدید مبتلا شده‌اید ممکن است جای آنها روی پوست شما باقی بماند. جای جوش چندین نوع دارد که ممکن است به شکل حفره‌های عمیق بوده یا جای جوش‌های زاویه‌دار باشند و یا جای جوش‌هایی که ظاهر موجی شکل دارند. روش‌های درمانی منتخب به نوع جای جوش ایجاد شده روی پوست شما بستگی دارد.
اقدامات درمانی
درمان‌های موضعی
درمان‌های موضعی می‌توانند به کاهش جای جوش کمک کنند اما آنها را از بین نمی‌برند. بسیاری از داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک وجود دارند که به مسطح شدن جای جوش‌های برآمده و کاهش تغییر رنگ پوست کمک می‌کند. با متخصص پوست مشورت کنید تا بتوانید بهترین روش درمانی که مناسب شرایط شما باشد را انتخاب کنید.
تزریق ژل
اثر ترمیمی ژل‌های تزریقی در نتیجه تزریق ژل در زیر اسکار دیده می‌شود و دلیل آن این است که استفاده از این محصولات به دلیل کشش فیبروبلاست‌ها باعث تحریک تولید کلاژن می‌شوند. ژل‌های تزریقی نیز انواع مختلفی دارند که برخی از آنها عبارتند از ژل‌های بر پایه اسید هیالورانیک مانند بلوترو، ژوویدرم یا رستالین.
تزریق چربی
در تزریق چربی از چربی فراوری‌شده برداشته‌شده از بدن خود بیمار برای کاهش عمق اسکارها استفاده می‌شود. به این فرایند تزریق میکرولیپو یا پیوند چربی اتولوگ نیز گفته می‌شود. سلول‌های چربی با استفاده از روش لیپوساکشن از ناحیه اهداکننده که معمولاً اطراف ناف یا از ناحیه ران‌ها و باسن است با استفاده از سوزن‌های ریز متصل به سرنگ برداشته می‌شوند. سلول‌های چربی تمیز و فراوری می‌شوند و سپس در ناحیه اسکار با استفاده از سوزن بلانت و سرنگ تزریق می‌شوند.
درم ابریژن
درم ابریژن یکی از مؤثرترین و محبوب‌ترین روش‌های درمان جای جوش روی صورت است. برخلاف کیت‌های میکرودرم ابریژن که شما می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید، درم ابریژن باید توسط متخصص پوست انجام شود. در این روش از برس های سیمی یا لایه‌بردارهای غلتکی برای برداشتن لایه رویی پوست صورت استفاده می‌شود.
لایه‌برداری شیمیایی
در لایه‌برداری شیمیایی از اسیدهای ملایم که روی یک لایه از پوست به کار برده می‌شود استفاده می‌گردد. در نتیجه، لایه رویی پوست (اپیدرم) لایه‌لایه شده و برداشته می‌شود و لایه جدید پوست به جای آن ایجاد می‌شود. لایه‌برداری عمیق شدیدتر است و ممکن است طول دوره بهبودی پس از انجام آن نیز تا سه هفته طول بکشد. صورت شما پانسمان شده و این پانسمان باید چندین مرتبه در روز عوض شود. همچنین شما باید برای پیشگیری از ابتلا به بیماری، داروهای آنتی‌ویروس مصرف کنید.
میکرونیدلینگ
به نیدلینگ پوست، میکرونیدلینگ یا تحریک کلاژن نیز گفته می‌شود. این یک روش غیرجراحی کم تهاجمی و بدون سایش برای جوانسازی پوست است که به وسیله ابزار میکرونیدلینگ برای ایجاد جراحات کنترل‌شده روی پوست انجام می‌شود. با ایجاد هر جای سوزن روی پوست، یک کانال یا زخم ریز ایجاد می‌شود. این زخم‌های کنترل‌شده بدن را برای تولید کلاژن و الاستین جدید در قسمت میانی پوست تحریک می‌کند. به علاوه، مویرگ‌های جدید نیز شکل می‌گیرند. این نئوواکسولاریزاسیون و نئوکلاژنزیس پس از درمان باعث بهبودی و کاهش جای زخم‌ها می‌شود.
لایه‌برداری لیزری
لایه‌برداری لیزری یا لیزر درمانی برای برداشتن لایه رویی پوست به کار برده می‌شود. برخلاف روش‌هایی که با استفاده از اسید انجام می‌شوند در لایه‌برداری لیزری از پرتو لیزر پرتوان برای برداشتن پوست استفاده می‌کنند.
روش‌های مختلف لایه‌برداری لیزری وجود دارد که یکی از این روش‌ها لیزر درمانی با دی اکسید کربن است. دی اکسید کربن مؤثرترین روش برای درمان جای جوش است. از زمانی که پس از درمان، مطب پزشک را ترک می‌کنید تا زمانی که بهبودی کامل حاصل شود باید پوست شما پانسمان شود.
رادیو فرکانسی (آر اف)
رادیو فرکانسی یا آر اف یک روش انقلابی برای درمان جای جوش و اسکار است. در این روش از پرتو لیزری استفاده نمی‌شود و به جای آن از انرژی رادیو فرکانسی برای تحریک تولید کلاژن و تغییر شکل اسکارها استفاده می‌شود. پالس‌های انرژی به روش فرکشنال در لایه‌های عمیق پوست ارسال می‌شود انرژی و گرما بافت‌های اسکار را با حداقل آسیب‌دیدگی لایه‌های پوستی تجزیه می‌کند. این فرایند به صورت تدریجی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد.
جراحی پلاستیک
جراحی پلاستیک یکی دیگر از روش‌های از بین بردن جای زخم و اسکار است. برخلاف روش‌های ذکر شده در بالا، انجام عمل جراحی یک روش تهاجمی است که در آن بافت اسکار با روش‌های جراحی برداشته شده یا به وسیله تیغ جراحی تغییر شکل داده می‌شود. پزشک بر اساس اهداف و نیازهای شما و همچنین شدت جای زخم ایجاد شده روی پوست اسکار یا اپیدرم را برداشته یا حتی ظاهر جای زخم را به حداقل می‌رساند. بر خلاف روش‌های دیگر، این روش به جای این که توسط متخصص پوست انجام شود توسط جراح پلاستیک انجام می‌شود.
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی روش‌های مقرون‌به‌صرفه و کم تهاجمی برای از بین بردن جای زخم‌های صورت است. بسیاری از این روش‌های خانگی به راحتی در منزل قابل انجام و در دسترس هستند. برخی از این روش‌های درمانی خانگی عبارتند از:
- وازلین: این محصول اثر مرطوب‌کنندگی برای پیشگیری از بدتر شدن جای زخم‌ها دارد.
- کیت‌های سفیدکننده: این محصولات بدون نیاز به نسخه پزشک فروخته می‌شوند.
- عسل: عسل به کاهش قرمزی و عفونت‌ها کمک می‌کند.
پیشگیری
درمان زخم‌های پوست به کاهش یا حتی پیشگیری از ایجاد جای زخم و اسکار در محل اولیه زخم کمک می‌کند. اگر شما دچار زخم یا برش روی صورت خود شده‌اید باید حتماً آن را تمیز کنید. با استفاده از وازلین می‌توانید محل زخم را مرطوب نگه داشته و از شکل‌گیری اسکار و جای زخم جلوگیری کنید. نیازی به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند نئوسپورین نیست زیرا می‌توان زخم را به راحتی با آب کافی و صابون‌های ملایم شست.
استفاده از کرم‌های ضد آفتاب می‌تواند به کاهش ظاهر جای رخم هایی که در حال بهبود هستند کمک کند. با استفاده هر روزه کرم‌های ضد آفتاب روی صورت می‌توان از شکل‌گیری اسکارهایی که ناشی از قهوه‌ای یا قرمز شدن پوست به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید است پیشگیری کنید. در برخی موارد، کرم‌های ضد آفتاب به محو شدن تدریجی اسکارها و جای زخم‌ها کمک می‌کند. همیشه از کرم‌های ضد آفتاب با SPF30 یا بیشتر استفاده کنید.
هزینه
هزینه‌های درمان جای زخم‌ها به پیچیدگی و نوع اسکار، میزان گستردگی جای زخم و نوع درمان مورد استفاده بستگی دارد. اسکارها بسیار متنوع هستند و به همین دلیل روش‌های درمانی متفاوت با هزینه‌های متفاوتی نیز برای درمان آنها وجود دارد.
