زگیل: علت، علائم و درمان

زگیل‌ ها نوعی عفونت ویروسی از خانواده ویروس پاپیلومای انسانی هستند. بیش از ۱۰۰ نوع پاپیلومای انسانی وجود دارد. زگیل‌ها در هر قسمتی از بدن ممکن است ایجاد شوند. آنها روی پوست، داخل دهان، در ناحیه تناسلی و رکتوم ممکن است رشد کنند. نوع معمولی ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل در پوست قسمت‌هایی از بدن مانند دست و انگشتان می‌شود در حالی که برخی دیگر از انواع ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی و رکتوم می‌شوند. برخی از افراد به طور طبیعی نسبت به ویروس‌ های پاپیلومای انسانی مقاوم هستند و به راحتی بقیه افراد دچار زگیل نمی‌ شوند. زگیل‌ها به شما آسیبی نمی‌ رسانند اما ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد خارش، درد یا خجالت‌ زدگی شوند. شما می‌ توانید در صورتی که زگیل‌ها باعث آزار شما شده‌اند یا دردناک هستند آنها را درمان کنید.

زگیل چیست؟

زگیل توده‌های غیرسرطانی شایعی روی پوست هستند که به دلیل عفونت‌ های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی، یک ویروس DNA ایجاد می‌شوند. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی تاکنون شناخته شده است که باعث ایجاد انواع مختلف زگیل روی پوست بدن می‌ شوند. عفونت‌ های پوست در لایه‌های سطحی اپیدرم ایجاد شده و باعث افزایش تکثیر کراتینوسیت ها (سلول‌های پوست) و هایپرکراتوس می‌ شوند. ویروس پاپیلومای انسانی از نوع ۲، ۳، ۴، ۲۷، ۲۹ و ۵۷ عمومی‌ ترین نوع این ویروس هستند. زگیل ویروسی که روی یک پا ایجاد شود به وروکا معروف است و ضایعات مرطوب غالباً به عنوان وروکاس شناخته می‌ شوند.

علل

زگیل زمانی ایجاد می‌شود که ویروس پاپیلومای انسانی باعث عفونت لایه بیرونی پوست شده و به همین دلیل سلول‌های پوستی با سرعت بیشتری رشد می‌کنند. ممکن است ویروس از یک زگیل موجود به قسمت‌های دیگر بدن گسترش یابد و باعث ایجاد زگیل در نواحی دیگر بدن شود. برخی انواع این ویروس‌ها در محیط‌های مرطوبی مانند حمام، رختکن و استخرهای شنا رشد می‌کنند. احتمال ایجاد زگیل در پوست‌های شکافته شده، کناره‌های ناخن یا خراشیدگی بیشتر است. زگیل‌های کف پا در شناگرانی که پاهای آنها که دائم در محیط مرطوب است و به دلیل برخورد با سطح خشن استخر نیز خراشیده شده است بیش از سایرین ایجاد می‌شود. زگیل‌های معمولی بیشتر در افرادی که با گوشت، مرغ و ماهی سروکار دارند دیده می‌شود.

انواع

پنج نوع زگیل وجود دارد:
• زگیل معمولی که معمولاً روی دست‌ها ایجاد می‌شود.
• زگیل مسطح که معمولاً روی صورت و پیشانی دیده می‌شود.
• زگیل ناحیه تناسلی (کوندلوما) که معمولاً در ناحیه تناسلی در قسمت لگن و بین ران‌ها دیده می‌شود.
• زگیل کف پا که در کف پاها ایجاد می‌ شود.
• زگیل‌ های زیر ناخنی که در زیر و اطراف ناخن‌ ها انگشتان دست یا پا دیده می‌ شوند.

زگیل‌ها چگونه گسترش می‌یابند؟

زگیل‌ها به راحتی پس از تماس مستقیم با ویروس پاپیلومای انسانی گسترش می‌ یابند. شما ممکن است پس از لمس کردن زگیل و لمس کردن قسمت دیگری از بدن دران ناحیه دچار این نوع عفونت شوید. همچنین ممکن است در صورت استفاده از حوله، تیغ اصلاح یا وسایل شخصی دیگران نیز به این ویروس مبتلا شوید. پس از قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی ممکن است زگیل به آهستگی در زیر پوست رشد کرده و پس از چند ماه نمایان شود. همیشه با قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی به زگیل دچار نمی‌ شوید. احتمال بروز زگیل در پوست برخی از افراد بیش از سایرین است.

اقدامات درمانی

درمان‌های موضعی

اسید سالسیلیک – شما می‌ توانید زگیل‌ هایی که در دست‌ ها، پاها و زانوها ایجاد شده‌اند را با استفاده از اسید سالسیلیک که روی آنها می‌ مالید درمان کنید. برای دست‌ یابی به نتایج مطلوب شما باید چندین هفته هر روز از این اسید روی زگیل استفاده کنید. پس از استحمام، پوست خود را به آرامی با حوله خشک کنید و سپس اسید سالسیلیک را روی زگیل بمالید. اسید در لایه‌ های عمیق پوست نفوذ کرده و وقتی که روی پوست برآمده استعمال شود بهتر جواب می‌ دهد. کانتاریدین – پزشک ممکن است از کانتاریدین روی زگیل‌ها استفاده کند. پزشک در این روش درمانی، مواد شیمیایی را روی زگیل می‌ مالد. بیشتر افراد در زمانی که این ماده شیمایی روی زگیل آنها استعمال می‌ شود احساس درد نمی‌ کنند ولی ممکن است شما بین ۳ تا ۸ ساعت کمی احساس درد و تاول داشته باشید. پس از درمان با کانتاریدین روی زگیل پانسمان می‌ شود. وقتی که شما دوباره به پزشک مراجعه می‌ کنید وی پوست مرده زگیل را از روی پوست شما برمی‌دارد.

داروها

داروهایی که ممکن است پزشک برای درمان زگیل تجویز کند عبارتند از:
• کرم رتینوئید (آویتا، رتین-آ). این کرم‌ها رشد سلول‌ های پوست زگیل را متوقف می‌ کنند.
• داروهای ایمونوتراپی که به سیستم ایمنی بدن برای جنگ علیه ویروس‌ها از جمله ویروس پاپیلومای انسانی که باعث ایجاد زگیل می‌ شود کمک می‌ کند. این داروها ممکن است شامل ایمیکوئمود، حساس کننده‌های تماسی و اینترفرون باشد.
• تزریق بلئومایسین که پوستی که روی آن زگیل ایجاد شده است را از بین می‌ برد اما بلئومایسین غالباً استفاده نمی‌ شود زیرا در هنگام تزریق و پس از آن باعث ایجاد درد می‌ شود.

لیزرها

این یک روش درمانی گران است و فقط برای زگیل‌ های بزرگ و مقاوم به کار برده می‌ شود. این روش در چندین جلسه و تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌ شود. احتمال ابتلا به عفونت‌ های بیمارستانی برای پزشکان و پرستاران وجود دارد زیرا ویروس پاپیلومای انسانی ممکن است از بدن خارج شده و از طریق استنشاق وارد بدن شود. لیزر دی‌اکسید کربن می‌ تواند زگیل‌ های مقاوم را به طور موفقیت‌ آمیزی درمان کند ولی به هر حال، این عمل دردناک بوده و جای آن به صورت اسکار روی پوست باقی می‌ماند. یک مطالعه گذشته‌ نگر نشان می‌دهد که نرخ درمان زگیل با استفاده از لیزر دی‌ اکسید کربن ۶۴ درصد در ۱۲ ماه است. لیزر خشک پالسی، عروق خونی که زگیل‌ها را تغذیه می‌ کنند را هدف قرار داده و به از بین رفتن زگیل‌ها کمک می‌ کنند. با این روش احتمال ایجاد اسکار و انتشار ویروس پاپیلومای انسانی در هوا کاهش می‌ یابد. لیزر Nd:YAG ممکن است برای درمان زگیل‌های بزرگ و عمیق‌تر به کار گرفته شود.

کرایوسرجری

نیتروژن مایع (۱۹۶- درجه سانتی‌گراد) مؤثرترین روش کرایوسرجری است. نیتروژن مایع با استفاده از اپلیکاتور پنبه‌ ای یا کرایو اسپری با شیب ۱ تا ۲ میلی‌ متر روی بافت پوست اطراف زگیل قرار داده می‌ شود. این عمل به مدت حدود ۳ ماه و هر ۱ تا ۴ هفته یک مرتبه و بر اساس نیاز انجام می‌ شود. احتمال درد و تاول زدن پس از انجام این روش درمانی وجود دارد. باید از این مواد با احتیاط در دو طرف انگشت استفاده کند زیرا ممکن است باعث آسیب‌دیدگی بافت‌ های زیرین و عصب‌ ها شود. عوارض جانبی دیگر این روش عبارتند از به جای ماندن اسکار یا تغییر پیگمنت ها. به علاوه به ندرت ممکن است باعث ایجاد یک حلقه در بافت پوست اطراف شود که به آن زگیل دوناتی گفته می‌ شود نرخ درمان و بهبودی درد این روش ۵۰ تا ۸۰ درصد گزارش شده است. تراشیدن زگیل در دو سیکل انجماد – گرما انجام می‌ شود و برای درمان زگیل‌های کف پای بسیار مؤثر است.

الکتریسیته ساکن / کورتاژ

با این که ممکن است استفاده از الکتریسیته ساکن و کورتاژ مؤثرتر از کرایوسرجری باشد اما این روش دردناک بوده و احتمال باقی ماندن اسکار پس از انجام آن بیشتر است همچنین احتمال پخش شدن ویروس پاپیلومای انسانی در فضا نیز بیشتر می‌ شود. به دلیل احتمال عود مجدد و به جا ماندن اسکار در بیشتر موارد از برش‌ های جراحی در این روش استفاده نمی‌ شود.

پیشگیری

با این که نمی‌ توان از ایجاد زگیل پیشگیری کرد اما می‌ تواند با انجام برخی اقدامات احتیاطی احتمال ایجاد زگیل را روی پوست کاهش داد. یکی از مهم‌ ترین کارهایی که می‌ توانید برای پیشگیری از ایجاد زگیل انجام دهید این است که دست‌ های خود را به طور مرتب بشورید. همچنین سعی کنید که پوست خود را سالم، مرطوب و بدون زخم نگه دارید. اگر شما ناخن خود را می‌جوید این کار را متوقف کنید. جویدن ناخن یک حفره یا مدخل برای ورود ویروس به داخل پوست ایجاد می‌ کند. همیشه از حوله‌ های تمیز و نو در باشگاه یا در مکان‌ های عمومی استفاده کنید و همیشه از دمپایی‌ ها و صندل‌ های پلاستیکی در محل‌ ها و حمام‌ های عمومی استفاده کنید.