قارچ ناخن، علت و درمان
عفونت قارچی ناخن بک بیماری بسیار رایج است و چیزی در حدود ۲۰ درصد از تمامی بیماریهای ناخن را شامل میشود. این بیماری فقط در افراد بزرگسال رخ میدهد و از هر ۲ نفر با سن بالای ۷۰ سال یک نفر به این بیماری مبتلا میشود. بنابراین با افزایش سن و وجود دیگر بیماریهای مرتبط با ناخن خطر ابتلا به این بیماری نیز افزایش پیدا میکند. تقریباً نیمی از بیماریهای ناخن به دلیل وجود قارچ است که موجب ابتلا به عفونت قارچ ناخن میشود. این بیماری شایعترین نوع بیماریهای مرتبط با ناخن محسوب میشود. اگر عفونت قارچی ناچیز باشد و فرد را اذیت نکند به درمان احتیاجی نیست. اما اگر این عفونت دردناک بود و باعث ضخیم شدن ناخن گردید به خوددرمانی و استفاده از دارو احتیاج است. اما باید توجه داشت حتی با درمان عفونت قارچ امکان برگشت این بیماری زیاد است.
علائم
اگر یک یا چند ناخن شما علائم زیر را در خود داشته باشند شما به عفونت قارچ ناخن پا مبتلا هستید:
- ضخیم شدن ناخنها
- ناخنهایی بدون دوام، شکننده و ناصاف
- کج شدن ناخنها
- ناخنهایی کدر بدون هیچ درخشندگی
- تیره شدن ناخنها به دلیل جمع شدن میکروب در زیر آنها
ناخنهای آلودهشده ممکن است از جای خود جدا شوند. در این حالت فرد در نوک انگشتان درد احساس میکند و پا تا حدودی بوی بد میگیرد.
دلایل قارچ ناخن
عفونت قارچی ناخن عموماً به دلیل قارچهای درماتوفیتی به وجود میآیند. مخمرها و کپکها نیز میتوانند در ایجاد عفونت قارچی مؤثر باشند. قارچها موجودات میکروسکوپی هستند که برای ادامهی حیات به نور خورشید احتیاجی ندارند. برخی از قارچها خواص سودمندی دارند اما برخی دیگر فقط باعث ایجاد بیماری و عفونت میشنود. قارچها :
- در محیطهای گرم و مرطوب مانند حمام و استخر زندگی میکنند.
- میتوانند از طریق بریدگیهای بسیار کوچکی که حتی قادر به دیدن آنها نیستید و یا از طریق شکافهای ریزی در بین ناخن و بستر آن به پوست حمله کنند.
- اگر ناخنهای شما معمولاً در شرایطی گرم و مرطوب قرار بگیرند میتوانند باعث ایجاد بیماری شوند.
قارچ ناخن در مقایسه با دیگر ناخنها معمولاً در ناخنهای پا رخ میدهد چراکه :
- ناخنهای پا معمولاً در درون کفش و در محیطهای گرم، مرطوب و تاریک، جایی که قارچها امکان رشد داشته باشند قرار دارند.
- انگشتان پا در مقایسه با دیگر انگشتان از گردش خون کمتری برخوردارند و این کار را برای سیستم دفاعی بدن در برابر مبارزه با آلودگیها سخت میکند.
عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری میشوند
- افزایش سن، کاهش میزان گردش خون، بودن طولانیتر در معرض قارچ و کاهش رشد ناخن
- عرق شدید
- احتمال ابتلا به این بیماری در مردان بالاتر است مخصوصاً اگر در خانوادهی وی سابقهی ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد.
- کار کردن در محیطهای خیس و مرطوب و یا داشتن شغلی که سبب شود دستها بیشازاندازه خیس و مرطوب بمانند مانند خانهداری و یا پیشخدمت بودن
- زندگی کردن با کسی که به عفونت قارچی مبتلا است.
- پابرهنه راه رفتن در محیطهایی مرطوب و عمومی مانند استخرها، باشگاههای ورزش و حمامها
- ابتلا به بیماری پای ورزشکاران
- ابتلا به بیماریهای جزئی پوستی و یا ناخنی مانند پسوزیاریس
- ابتلا به دیابت، مشکلات گردش خون، ضعف سیستم دفاعی بدن و یا داشتن سندرم دان در کودکان
- استفاده از لاکهای ناخن و ناخنهای مصنوعی بیکیفیت
عوارض
عفونت قارچی شدید میتواند دردناک باشد و باعث ایجاد آسیبهای دائمی در ناخن شود. و اگر به دلیل استفاده از داروهای خاص، دیابت و یا دیگر بیماریها سیستم امینی بدن ضعیف شده باشد این بیماری میتواند عفونت را به قسمتهای دیگر بدن منتقل کند.
اگر فردی به دیابت مبتلا باشد گردش خون و فعالیتهای عصبها در قسمت پا کاهش مییابد. در این صورت احتمال ابتلا به عفونتهای پوستی مانند سلولیت در فرد افزایش پیدا میکند. بنابراین هر بیماری ناچیزی در ناخنها مانند قارچ ناخن میتواند باعث به وجود آمدن بیماریهای جدیتری شود.
تشخیص
پزشک در ابتدا ناخنهای فرد را معاینه مینماید. گاهی برای تشخیص نوع قارچی که باعث به وجود آمدن بیماری میشود مقداری از آلودگیهای زیر ناخن برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده میشود. بیماریهای دیگری چون پسوریازیس نیز میتوانند باعث به وجود آمدن قارچ ناخن دست و پا شوند. همچنین موجودات میکروسکوپی مانند کپکها و باکتریها در ابتلا به عفونتهای قارچی ناخن تأثیر دارند. تشخیص نوع عفونت قارچی کمک میکند تا بهترین روش برای درمان آن برگزیده شود.
درمان قارچ ناخن
اگر خوددرمانی و استفاده از داروهای معمولی و خانگی در درمان قارچ ناخن دست و پا مؤثر نباشد پزشک استفاده از دارو و دیگر روشهای درمانی را پیشنهاد میدهد.
دارو
- داروهای ضد عفونت قارچی خوراکی: پزشک ممکن است برای درمان این بیماری داروهای ضد عفونت قارچی خوراکی تجویز نماید. تحقیقات نشان داده است که داروهای تربینافین (لامیسل) و ایتروکونازول بیشترین تأثیر را در درمان این بیماری دارند. این داروها کمک میکنند تا ناخن جدیدی به دور از عفونت رشد کند و به آرامی جای ناخن آلودهشده را بگیرد. معمولاً این داروها را در دورههای ۶ تا ۱۲ هفتهای استفاده میکنند. اما تا زمانی که ناخن دوباره بهصورت کامل رشد نکند نتیجه قطعی و نهایی درمان مشاهده نمیشود. از بین بردن کامل عفونتهای چیزی نزدیک به ۴ ماه و یا حتی بیشتر زمان میبرد. میزان تأثیر گذاری این داروها در افراد بالای ۶۵ سال کاهش پیدا میکند. همچنین زمانی که داروهای خوراکی ضد عفونت قارچی در کنار داروهای موضعی استفاده شود اثر گذاری آن چند برابر میگردد. داروهای خوراکی ضد عفونت قارچی ممکن است عوارضی چون جوشهای پوستی و آسیب به کبد در پی داشته باشند. ممکن است در طول استفاده از این داروها و برای بررسی سازگاری آنها با بدن به آزمایش خون احتیاج شود. پزشکان معمولاً این داروها را برای کسانی که از بیماریهای کبدی رنج میبرند، نارسایی قلبی دارند و یا از داروهای مشخصی استفاده میکنند تجویز نمینماید
- لاکهای ناخن درمانی: پزشکان ممکن است برای درمان این بیماری استفاده از لاکهای ناخن درمانی را تجویز نماید. این لاک را باید روزی یکبار بر روی ناخن آلودهشده و پوست اطراف آن استفاده نمود. برای این کار ابتدا باید لایهی لاک قبلی را به کمک الکل پاک کرد و سپس دوباره از لاک استفاده نمود. گاهی ممکن است بیمار مجبور شود از این لاک ناخن بهصورت روزانه و به مدت یک سال استفاده نماید.
- کرمهای درمانی ناخن: استفاده از کرمهای ضد عفونت قارچ نیز برای درمان این بیماری ممکن تجویز شود. برای استفاده از این کرمها باید ابتدا انگشتان را خیس نموده و سپس سطح انگشتان و ناخن آسیبدیده را به کرم آغشته نمود. استفاده از این کرمها هنگامیکه ناخنها نازکتر شوند تأثیر بیشتری داد چراکه این موضوع کمک میکند تا کرم راحتتر از بافت سخت ناخن به لایه زیرین آن نفوذ کند.
برداشتن ناخن
اگر قارچی ناخن شدید باشد و یا با درد همراه باشد پزشک پیشنهاد میدهد تا ناخن برداشته شود. معمولاً بهجای ناخن قبلی ناخن جدیدی رشد میکند. اما رشد این ناخن جدید به آرامی صورت میگیرد و ممکن است یک سال طول بکشد تا ناخن بهطور کامل رشد نماید. گاهی برای درمان بستر ناخن از جراحی به همراه سیکلوپیروکس استفاده میشود.
لیزر و نوردرمانی
این روشها به همراه استفاده از دارو میتوانند در درمان عفونت قارچی ناخن مؤثر باشند. تحقیقاتی بر روی استفاده از لیزرهای کربن دیاکسید به همراه کرمهای ضد عفونت قارچی در درمان این بیماری صورت گرفته است. از بین ۲۴ نفر انتخابشده در این تحقیق بیشتر افراد با این روش درمان شدهاند.
پیشگیری
این عادت میتوانند در جلوگیری از ابتلا به بیماری عفونت قارچ پا مؤثر باشند:
- دستها و پاها مرتباً شسته شوند و ناخنها خشک و کوتاه بمانند.
- از جورابهایی که عرق را به خود جذب میکنند استفاده شود.
- کفشهایی انتخاب شوند که باعث کاهش رطوبت در پا شوند.
- از کفشهای قدیمی استفاده نشود.
- از پودرها و افشانههای ضد قارچ استفاده شود.
- از دستکشهای پلاستیکی استفاده شود.
- پوست اطراف ناخن چیده و یا برداشته نشود.
- از پابرهنه راه رفتن در مکانهای عمومی خودداری شود.
- از آرایشگاهها و سالنهای مراقبت از ناخن معتبر استفاده شود.
- از لاکها و ناخنهای مصنوعی استفاده نشود.
- در صورت لمس ناخنهای آلوده به عفونت دستها شسته شوند.