بیماری پوستی کورک (دمل):علت، تشخیص و درمان
کورک‌ها می‌توانند روی هر نقطه از پوست بدن ایجاد شوند اما بیشتر درجایی که فولیکول مو (پیاز مو) عفونت کرده باشد به وجود می آیند. کورک‌ها معمولاً درجایی از پوست ایجاد می‌شوند که مو به همراه عرق و اصطکاک در آن قسمت وجود داشته باشد مانند گردن، صورت یا ران‌ها. باگذشت زمان درون کورک چرک ایجادشده و باعث می‌شود کورک بزرگ‌تر و دردناک‌تر شود. در بیشتر موارد کورک درنهایت می‌ترکد و چرک از آن خارج می‌شود بدون آنکه جای زخم ناشی از آن باقی بماند. انجام شدن این کار دو روز تا سه هفته طول می‌کشد. کورک‌ها بیشتر در نوجوانان و جوانان خصوصاً آقایان ایجاد می‌شود. مردان جوانی که در جای شلوغ و احتمالاً غیربهداشتی زندگی می‌کنند، به‌صورت ویژه در معرض خطر هستند.
دلایل ایجاد کورک
کورک‌ها و دمل‌های بزرگ اغلب توسط نوعی باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس (باکتری استاف) که یک یا تعدادی از فولیکول‌های مو را آلوده و عفونی می‌کند، ایجاد می‌شوند. باکتری استاف معمولاً به‌صورت بی‌ضرر روی سطح پوست یا درون مخاط بینی زندگی می‌کند. کورک‌ها وقتی ایجاد می‌شوند که باکتری از طریق خراشیدگی یا زخم سطحی وارد پوست می‌شود. این باعث می‌شود سیستم ایمنی شما با فرستادن گلبول‌های سفید مبارزه کننده با عفونت برای کشتن باکتری‌ها پاسخ دهد. باگذشت زمان، ترکیبی از باکتری‌های مرده، گلبول‌های سفید مرده و سلول‌های مرده پوست درون کورک ایجاد می‌شود که چرک را ایجاد می‌کند. دمل بزرگ هنگامی ایجاد می‌شود که عفونت به زیرپوست گسترش یابد و باعث ایجاد خوشه‌ی کورک‌ها شود.
نشانه‌های کورک
یک برآمدگی قرمزرنگ دردناک روی پوست ظاهر می‌شود.
- کورک شروع می‌کند به بزرگ‌تر شدن و قسمت وسط آن که چرک در آنجا جمع شده است، می‌ترکد.
- سوزش و خارش زیادی د رجایی که کورک ایجادشده است احساس می‌شود.
- کورک ممکن است با تب و لرز همراه باشد.
- هنگامی‌که کورک رسیده می‌شود چرک از آن خارج می‌شود.
انواع کورک‌ها
انواع بسیاری از کورک‌ها وجود دارد اما آنها عموماً به چهار نوع اصلی طبقه‌بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:
کورک یا دمل بزرگ
کورک یا دمل بزرگ توسط باکتری استافیلوکوک اورئوس ایجاد می‌شود. آنها ممکن است با تب یا لرز همراه باشند. کورک‌ها ممکن است یک یا چند دهانه داشته باشند. دمل بزرگ خوشه‌ای از کورک‌ها می‌باشد. این نوع از کورک‌ها (دمل بزرگ) باعث ایجاد عفونت عمیق‌تر و شدیدتری نسبت به یک کورک می‌شوند. مردان مسن‌تر معمولاً در معرض این نوع کورک‌ها قرار دارند.
آکنه کیستی
آکنه‌های کیستی هنگامی ایجاد می‌شوند که مجراهای چربی مسدود و عفونی شوند. این نوع آکنه روی بافت‌های عمیق‌تر اثر می‌گذارد و معمولاً روی صورت ظاهر می‌شود.
کیست پیلونیدال
کیست پیلونیدال معمولاً در چین باسن ایجاد می‌شود و به‌عنوان عفونت کوچک یا بسیار کوچک در فولیکول مو ظاهر می‌شود. پس از مدتی متورم می‌شود و باعث سخت نشستن می‌شود. این نوع از کورک‌ها معمولاً بعد از سفرهای طولانی و نشستن طولانی‌مدت رخ می‌دهد.
هیدر آدنیت
این نوع کورک معمولاً در زیر بغل و کشاله ران ایجاد می‌شود. آنها به‌صورت گروهی ظاهر می‌شوند و به خاطر التهاب غده عرق موضعی به وجود میآیند. آنها به‌طورکلی تنها می‌توانند از طریق جراحی درمان شوند و از طریق آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند.
عوارض
عوارض کورک‌ها عبارت‌اند از: تشکیل یک آبسه بزرگ‌تر، بدتر شدن یا گسترش عفونت به مناطق مجاور پوست یا بافت نرم (سلولیت) و مورد دیگر که خیلی به‌ندرت رخ می‌دهد گسترش عفونت از طریق جریان خون به سایر قسمت‌های بدن می‌باشد. گاهی اوقات یک کورک ممکن است توسط یک اورگانیزم که معمولاً همراه است با عفونت‌های جدی‌تر، مانند استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) همراه با خطر گسترش این عفونت به بافت‌های عمیق‌تر ایجاد شود. عود عفونت یکی دیگر از عوارض احتمالی است که در انواع خاصی از کورک‌ها احتمال ایجاد آن بیشتر است. عود عفونت در بیماری هیدرادنیت بسیار رایج‌تر است و هم‌چنین ممکن است در مواقعی رخ دهد که عامل ایجادکننده کورک یا آبسه همچنان وجود داشته باشد، مانند مسدود شدن کانال چربی که در جای جوش کیستی دیده می‌شود.
تشخیص
تشخیص کورک می‌تواند با مشاهده‌ی علائم و نشانه‌های معمول کورک انجام شود. آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های تخصصی آزمایشگاهی برای تشخیص کورک لازم نیست. اگر عفونت درون یک کورک به بافت‌های عمقی‌تر سرایت کرده یا عفونت گسترده باشد، احتمالاً کشت‌های چرک را از محل کورک برمی‌دارند تا نوع دقیق باکتری ایجادکننده این عفونت را شناسایی کنند.
راه درمان کورک
پارچه یا حوله‌ی گرم مخصوص صورت
یکی از بهترین روش‌ها برای سرعت بخشیدن به روند بهبود این است که یک پارچه یا حوله‌ی گرم مخصوص صورت را به مدت ۱۰ دقیقه سه تا چهار بار در روز بر روی کورک بگذارید. گرما میزان گردش خون در اطراف کورک را بالا می‌برد که این بدان معناست که گلبول‌های سفید مبارزه کننده با عفونت بیشتری به آنجا فرستاده‌شده است. هنگامی‌که کورک می‌ترکد ان را با گاز استریل یا پانسمان بپوشانید تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. پس از این کار دستان خود را کاملاً با آب گرم و صابون بشویید. این کار از سرایت باکتری به سایر قسمت‌های بدنتان یا به دیگر افراد جلوگیری می‌کند. داروهای مسکنی که می‌توان بدون نسخه پزشک آنها را خرید مانند پاراستامول یا ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد ناشی از کورک کمک کنند.
تخلیه کورک‌ها
هنگامی‌که کورک نرم و اسفنجی می‌شود بعید است که خودبه‌خود باز شده و بترکد و احتمالاً به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها به‌خوبی پاسخ نخواهد داد. پزشک شما احتمالاً بتواند با استفاده از روشی به نام برش و تخلیه چرک را خارج کند. برش و تخلیه شامل سوراخ کردن نوک کورک با استفاده از یک سوزن استریل یا چاقوی کوچک جراحی می‌باشد. این کار موجب می‌شود چرک از درون کورک تخلیه‌شده و به کاهش درد و افزایش روند بهبود کمک می‌کند. قبل از انجام این فرایند احتمالاً بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن محل موردنظر انجام می‌شود. هرگز سعی نکنید خودتان کورک را فشار داده یا آن ر ا سوراخ‌کنید چراکه این کار می‌تواند باعث گسترش عفونت شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً برای موارد زیر توصیه می‌شوند:
- برای همه‌ی انواع دمل‌های بزرگ
- در صورت بالا بودن دمای بدن
- اگر به عفونت ثانویه‌ای مانند سلولیت (عفونت لایه‌ی عمیق‌تر پوست) مبتلا شوید.
- چنانچه کورک در صورتتان ظاهر گردد. احتمال زیادی وجود دارد که کورک در صورت موجب بروز عوارضی شود.
- اگر ناراحتی و درد شدیدی دارید.
معمولاً یک دوره‌ی هفت‌روزه استفاده از آنتی‌بیوتیک با پایه‌ی پنی‌سیلین به نام فلوکلوکساسیلین توصیه می‌شود. اگر پنی‌سیلین برای شما نامناسب باشد می‌توانید آنتی‌بیوتیک‌های دیگری مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین را استفاده کنید. این مسئله حائز اهمیت است که دوره‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تکمیل کنید حتی اگر کورک از بین برود، در غیر این صورت عفونت می‌تواند برگردد.
درمان جای کورک
برخی از درمان‌های رایج‌تر جای کورک عبارت‌اند از:
- درم ابریژن، همان‌گونه که از نام آن مشخص است درم ابریژن شامل برداشتن لایه‌های بالایی پوست با یک دستگاه الکتریکی که باعث سایش پوست می‌شود، می‌باشد.
- لایه‌برداری‌های شیمیایی، لایه‌ی بالایی پوست با یک لایه‌بردار شیمیایی پوست حذف می‌شود.
- تزریق‌های کورتیزون. این نوع تزریقات می‌توانند به نرم شدن و سپس کاهش یافتن جای کورک سخت و محکم کمک کنند.
- کرایوسرجری یا سرما درمانی. کرایوسرجری می‌تواند با فریز کردن لایه‌های بالایی پوست به کاهش اندازه‌ی جای زخم‌ها یا اسکارهای به‌جامانده از کورک کمک کند.
- لیزر درمانی. لیزر درمانی از نوری با انرژی بالا برای از بین بردن پوست آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
